Werkvormen: Tekststructuren, Mindmap, Parafraseren
Hoi, welkom bij deze Lessen voor begrijpend lezen! 👋
Deze lesideeën zijn bedoeld als aanvulling op onze begrijpend leestekst die je gratis kunt downloaden. Onze verwerkingen voor begrijpend lezen zijn speciaal ontworpen om jou te ondersteunen bij het geven van inspirerende en effectieve lessen voor een nog beter leesbegrip, een grotere woordenschat en nóg meer leesplezier!
Ga direct naar:
Veel plezier met deze lesideeën! 👍
Lesidee 1: Tekststructuren
Doel: Herkennen van de stap-voor-stap structuur in instructies.
Lesduur: 30 minuten
Groepsgrootte: 1 kind
Benodigdheden:
- De tekst “Hoe maak je een warme chocolademelk?”
- Pen en papier of een whiteboard en stift
- Optioneel: ingrediënten en materialen om daadwerkelijk warme chocolademelk te maken (melk, chocopasta of cacaopoeder, beker, lepel, magnetron of pannetje en fornuis)
Activiteit:
Voorbereiding (5 minuten):
- Lees samen met het kind de tekst “Hoe maak je een warme chocolademelk?” door.
- Bespreek kort waar de tekst over gaat en waarom het handig kan zijn om zo’n instructie te hebben.
Stap-voor-stap structuur analyseren (10 minuten):
- Vraag het kind om de verschillende stappen uit de tekst op te sommen.
- Schrijf samen de stappen in de juiste volgorde op een papier of op het whiteboard. Nummer elke stap duidelijk.
- Melk inschenken
- Melk verwarmen
- Chocopasta of cacaopoeder toevoegen
- Roeren
- Proeven en genieten
Bespreking van de structuur (5 minuten):
- Bespreek waarom het belangrijk is dat de stappen in een bepaalde volgorde staan.
- Vraag het kind wat er zou gebeuren als de stappen in een andere volgorde zouden worden uitgevoerd.
Oefening: Instructies opvolgen (10 minuten):
- Laat het kind de stappen uit de tekst opvolgen door daadwerkelijk warme chocolademelk te maken. Dit is optioneel, afhankelijk van de beschikbare materialen.
- Begeleid het kind stap voor stap, waarbij je steeds de corresponderende stap uit de opgeschreven lijst aanhaalt.
Afsluiting (5 minuten):
- Bespreek met het kind hoe het ging. Vonden ze het makkelijk om de stappen te volgen?
- Vraag of ze denken dat ze nu zelf zonder de tekst ook warme chocolademelk kunnen maken.
Optionele uitbreiding:
- Laat het kind zelf een korte instructietekst schrijven voor een andere eenvoudige taak, zoals het maken van een boterham met pindakaas en jam. Laat hen daarbij ook de stap-voor-stap structuur gebruiken die ze zojuist geleerd hebben.
Dit lesidee helpt het kind om beter te begrijpen hoe belangrijk de volgorde van stappen in een instructietekst is en hoe ze deze informatie kunnen gebruiken in de praktijk.
Lesidee 2: Mindmap
Doel: Relaties tussen ideeën visualiseren.
Lesduur: 60 minuten
Groepsgrootte: Klein groepje (2-5 kinderen)
Benodigdheden:
- De tekst “Hoe maak je een warme chocolademelk?”
- Groot vel papier of whiteboard
- Verschillende kleuren stiften of pennen
- Eventueel: sticky notes
- Optioneel: ingrediënten en materialen om daadwerkelijk warme chocolademelk te maken (melk, chocopasta of cacaopoeder, beker, lepel, magnetron of pannetje en fornuis)
Activiteit:
Voorbereiding (10 minuten):
- Lees samen met de kinderen de tekst “Hoe maak je een warme chocolademelk?” door.
- Bespreek kort waar de tekst over gaat en wat de belangrijkste onderdelen zijn.
Introductie van de Mindmap (5 minuten):
- Leg uit wat een mindmap is en hoe het helpt om ideeën en informatie te organiseren.
- Laat een voorbeeld zien van een eenvoudige mindmap over een bekend onderwerp (bijvoorbeeld “Een dag op school”).
Centraal Idee Bepalen (5 minuten):
- Schrijf het centrale idee “Warme chocolademelk maken” in het midden van het papier of whiteboard.
- Trek een cirkel om het centrale idee en laat de kinderen helpen om dit te doen.
Hoofdonderwerpen Identificeren (10 minuten):
- Vraag de kinderen wat de belangrijkste stappen of onderdelen zijn van het proces van warme chocolademelk maken.
- Schrijf deze hoofdonderwerpen rond het centrale idee, bijvoorbeeld:
- Benodigdheden
- Melk inschenken
- Melk verwarmen
- Chocopasta of cacaopoeder toevoegen
- Roeren
- Proeven en genieten
- Tips
Details Toevoegen (15 minuten):
- Laat de kinderen samen nadenken over details en sub-stappen bij elk hoofdonderwerp.
- Trek lijnen van de hoofdonderwerpen naar de sub-stappen en schrijf deze erbij. Gebruik verschillende kleuren om de relaties duidelijk te maken.
- Bijvoorbeeld bij “Melk verwarmen”:
- Magnetron: 1 minuut verwarmen
- Pannetje: op laag vuur, roeren, niet laten koken
- Bijvoorbeeld bij “Melk verwarmen”:
Visuele Versiering (10 minuten):
- Moedig de kinderen aan om de mindmap te versieren met tekeningen en kleuren om het leuker en duidelijker te maken.
- Bijvoorbeeld tekeningen van een beker melk, een lepel, een magnetron, etc.
Presentatie en Bespreking (10 minuten):
- Laat elk kind een onderdeel van de mindmap presenteren en uitleggen wat ze hebben toegevoegd en waarom.
- Bespreek als groep hoe de mindmap helpt om de stappen en onderdelen van het maken van warme chocolademelk te begrijpen.
Afsluiting (5 minuten):
- Bedank de kinderen voor hun inzet en creativiteit.
- Vraag wat ze het leukst vonden aan het maken van de mindmap en of ze denken dat ze dit ook bij andere onderwerpen kunnen gebruiken.
Optionele uitbreiding:
- Laat de kinderen hun eigen mindmap maken voor een andere activiteit of onderwerp, bijvoorbeeld “Mijn favoriete sport” of “Hoe je een zandkasteel bouwt”.
Dit lesidee helpt kinderen om relaties tussen verschillende stappen en ideeën te visualiseren, waardoor ze beter begrijpen hoe de onderdelen van een proces samenhangen.
Zelf een les uitwerking maken?
Probeer nu onze handige tool om in minder dan 30 seconden je eigen volledige gepersonaliseerde en OP MAAT les idee uit te werken!
Lesidee 3: Parafraseren
Doel: De instructie in eigen woorden kunnen navertellen.
Lesduur: 90 minuten
Groepsgrootte: Klassikaal
Benodigdheden:
- De tekst “Hoe maak je een warme chocolademelk?”
- Pen en papier of notitieboekjes voor elke leerling
- Whiteboard en stiften
- Optioneel: ingrediënten en materialen om daadwerkelijk warme chocolademelk te maken (melk, chocopasta of cacaopoeder, beker, lepel, magnetron of pannetje en fornuis)
Activiteit:
Inleiding (10 minuten):
- Lees de tekst “Hoe maak je een warme chocolademelk?” klassikaal voor.
- Bespreek kort waar de tekst over gaat en waarom het belangrijk is om instructies goed te kunnen navertellen.
Parafraseren Uitleggen (10 minuten):
- Leg uit wat parafraseren betekent: het herhalen van informatie in je eigen woorden.
- Geef een kort voorbeeld door een simpele zin uit de tekst in eigen woorden te herhalen.
Individuele Oefening (20 minuten):
- Vraag elke leerling om een korte samenvatting van de tekst in hun eigen woorden te schrijven.
- Laat hen hierbij proberen om de belangrijkste stappen en informatie niet te vergeten.
Groepswerk (20 minuten):
- Verdeel de klas in kleine groepjes van 3-4 leerlingen.
- Laat elk groepje hun individuele samenvattingen vergelijken en een gezamenlijke, verbeterde versie schrijven.
- Vraag elk groepje om een woordvoerder aan te wijzen die hun gezamenlijke samenvatting aan de klas zal presenteren.
Presentaties (20 minuten):
- Laat de woordvoerders van elk groepje hun samenvatting aan de klas presenteren.
- Schrijf de verschillende versies op het whiteboard en bespreek als klas de overeenkomsten en verschillen.
Klassikale Parafrasering (10 minuten):
- Werk als klas aan één gezamenlijke parafrasering van de tekst.
- Vraag de leerlingen om suggesties te geven en verbeteringen aan te dragen terwijl je de gezamenlijke versie op het whiteboard schrijft.
Praktische Toepassing (10 minuten):
- Als de materialen beschikbaar zijn, laat de leerlingen daadwerkelijk warme chocolademelk maken aan de hand van de geparafraseerde instructies.
- Begeleid hen stap voor stap, waarbij je steeds de corresponderende stap uit de gezamenlijke parafrasering aanhaalt.
Afsluiting en Reflectie (10 minuten):
- Bespreek met de leerlingen hoe het ging en wat ze hebben geleerd over het parafraseren van instructies.
- Vraag hen wat ze moeilijk vonden en wat ze gemakkelijk vonden.
- Moedig hen aan om te denken aan andere situaties waarin het nuttig kan zijn om instructies te parafraseren.
Optionele uitbreiding:
- Laat de leerlingen hun eigen instructietekst schrijven en deze vervolgens door klasgenoten laten parafraseren. Bijvoorbeeld: “Hoe maak je een boterham met pindakaas en jam?”
Dit lesidee helpt leerlingen om informatie in hun eigen woorden te herhalen, wat hun begrip en geheugen versterkt. Het bevordert ook samenwerking en communicatieve vaardigheden.
Ontdek 1000+ Gratis Teksten
Ontdek hoe Leermaatje Lau kinderen helpt lezen weer leuk te vinden.
Maak een gratis account aan en ontdek onze innovatieve interactieve manier om begrijpend lezen te oefenen.
Waarom zijn deze lesideeën ideaal voor in de klas?
Onze lesideeën zijn ontwikkeld om de onderwijspraktijk te verrijken en leerkrachten te helpen bij het creëren van boeiende en effectieve lessen begrijpend lezen. Onderzoek toont aan dat strategie-instructie, zoals samenvatten, voorspellen, vragen stellen en verhelderen, onmisbaar zijn voor begrijpend lezen.
Daarnaast is kennis van tekststructuur belangrijk. Leerlingen hebben baat bij inzicht in tekstopbouw, alineaopbouw en signaalwoorden. Dit helpt hen om informatie beter te verwerken en te onthouden, wat vooral nuttig is voor basisschoolleerlingen en zwakke lezers.
Naast het verbeteren van het leesbegrip, dragen onze lesideeën ook bij aan de woordenschatontwikkeling. Door middel van diverse werkvormen leren leerlingen nieuwe woorden in context, wat hun begrip en gebruik van taal verrijkt.
Onze lesideeën zijn zorgvuldig samengesteld om zowel de creativiteit van de leerlingen te prikkelen als hun leerresultaten te verbeteren. Of het nu gaat om het stimuleren van kritisch denken, het bevorderen van samenwerking, of het verdiepen van specifieke vakinhoud, onze ideeën bieden veelzijdige en toepasbare oplossingen voor de klas.
Gebruik deze evidence-based aanpakken om het leesbegrip, de woordenschat en de leerervaring van je leerlingen te verbeteren. Veel succes met je lessen!
Laura is een onderwijsexpert uit Utrecht met meer dan 15 jaar ervaring, na haar periode als juf heeft zij zich gespecialiseerd in remedial teaching en kindercoaching. Met een hart voor persoonlijke benadering en het motto “Je bent goed zoals je bent,” verrijkt ze het onderwijs door AI te integreren.