Als ouder hoor je misschien termen als “aanwijzende voornaamwoorden” langskomen en vraag je je af wat dat nou weer is. Geen zorgen—aanwijzende voornaamwoorden zijn simpelweg woorden die we gebruiken om iets specifieks aan te duiden. Ze geven antwoord op de vraag: “Welke?” Veelvoorkomende voorbeelden zijn “dit”, “dat”, “deze”, en “die.”
Inleiding tot het Begrip
Aanwijzende voornaamwoorden vervangen of wijzen naar een bepaald object of persoon en geven aan of het dicht bij de spreker is (dit, deze) of juist verder weg (dat, die), in plaats of tijd.
Voorbeeld
“Kun je die afstandsbediening daar geven?”
- “die” wijst naar een specifieke afstandsbediening.
- “daar” benadrukt dat het object op een afstand van de spreker ligt.
Zo weet je kind meteen wélke afstandsbediening je bedoelt.
Waarom het Belangrijk is
Aanwijzende voornaamwoorden zijn onmisbaar voor begrijpend lezen. Ze helpen de lezer:
- Te focussen op specifieke dingen of mensen in een tekst.
- Te begrijpen naar welk object of persoon wordt verwezen.
Dit is essentieel om een verhaallijn of argument te kunnen volgen en te snappen wát er in een zin belangrijk is.
Hoe het Werkt
Tijdens het lezen stuit je kind ongetwijfeld op “dit,” “dat,” “deze,” of “die.” Door deze woorden te herkennen, begrijpt je kind beter:
- Of iets dichtbij (dit/deze) of verder weg (dat/die) is.
- Wat precies wordt bedoeld in een tekst of verhaal.
Voorbeeld:
- “Dit konijn sprong over de heuvel.” (Konijn is dichtbij in het verhaal of context)
Tips voor Effectief Gebruik
- Oefening Baart Kunst
Laat je kind hardop lezen en vraag hen de aanwijzende voornaamwoorden te herkennen. Laat ze uitleggen waar het naar verwijst. - Spelletjes
Speel een spel waarbij je om beurten een voorwerp aanwijst met “dit,” “dat,” “deze,” “die” om de juistheid van gebruik te oefenen. - Schrijfoefeningen
Laat je kind korte zinnen of verhalen schrijven waarin ze bewust aanwijzende voornaamwoorden gebruiken.
Valkuilen of Veelgemaakte Fouten
- Verwarring tussen “deze/dit” en “die/dat”:
“Deze/dit” gebruiken we voor iets dichtbij, “die/dat” voor iets verder weg. - Te veel van het goede:
Overmatig gebruik van aanwijzende voornaamwoorden kan verwarrend zijn. Houd het in balans, zodat de lezer begrijpt wie of wat bedoeld wordt.
Samenvatting
Aanwijzende voornaamwoorden (dit, dat, deze, die) zijn essentiële hulpmiddelen in de Nederlandse taal. Ze verduidelijken onze zinnen door aan te geven wélk object, persoon of concept we bedoelen, of het nu dichtbij of verder weg is. Door deze woorden bewust te herkennen en te oefenen in zowel lezen als schrijven, versterkt je kind niet alleen zijn/haar leesvaardigheid, maar ook helder taalgebruik. Met genoeg oefening en plezier in het oefenen zal je kind moeiteloos kunnen aangeven: “Dit is belangrijk, en dat is geweldig!”